Yaşam kalitesini doğrudan etkileyen en önemli unsurlardan biri, özgürce hareket edebilme yeteneğidir. Günlük aktivitelerimizi sorunsuzca yerine getirmemizi sağlayan bu yetenek, kemik, kas ve eklem sistemimizin uyum içinde çalışmasına bağlıdır. Ortopedi ve travmatoloji, bu karmaşık ve hayati sistemle ilgilenen, kas-iskelet sistemi sağlığını korumayı ve karşılaşılan sorunları çözmeyi amaçlayan tıp dalıdır. Bu alandaki uzmanlar, hareket özgürlüğünün devamlılığı için kilit bir rol oynar.
Ortopedi ve travmatoloji, doğuştan gelen veya sonradan ortaya çıkan kas-iskelet sistemi hastalıklarının tanı ve tedavisiyle ilgilenir. Bu sistem, vücuda destek sağlayan, iç organları koruyan ve hareketi mümkün kılan bir bütündür. Uzmanlar, bu sistemin her bir parçasının sağlığına odaklanır.
Bir ortopedi uzmanının ilgi alanı oldukça geniştir ve vücudun hareketle ilgili tüm bileşenlerini kapsar. Bu alanlar şunları içerir:
Sağlıklı hareket, bu bileşenlerin kusursuz bir iş birliğiyle gerçekleşir. Kaslar kasılarak kemikleri çeker, eklemler bu harekete izin veren menteşeler gibi çalışır ve bağlar eklemleri bir arada tutarak stabilite sağlar. Bu mekanizmadaki herhangi bir aksaklık, ağrı, hareket kısıtlılığı ve fonksiyon kaybına yol açabilir.
Kas-iskelet sistemi sorunları, ani bir travma sonucu veya zamanla gelişen dejeneratif süreçlerle ortaya çıkabilir. Belirtiler, altta yatan nedene göre değişiklik gösterir.
Genellikle düşme, spor yaralanması veya kaza gibi travmatik olaylar sonucu meydana gelirler. Bu durumların en belirgin ortak semptomları şunlardır:
Özellikle yaşlanma ve aşırı kullanıma bağlı olarak eklem kıkırdağının yıpranmasıyla karakterize olan osteoartrit (kireçlenme) en yaygın olanıdır. Belirtiler genellikle yavaş yavaş gelişir ve hareketle artan ağrı, eklemde sertlik, şişlik ve eklemden ses gelmesi (krepitasyon) gibi bulguları içerir.
Kas, tendon ve bağları etkileyen bu yaralanmalar genellikle tekrarlayan hareketler veya aşırı zorlanma sonucu oluşur. Tendinit (tendon iltihabı), bursit (eklem yastıkçığı iltihabı) ve kas zorlanmaları bu gruba girer. Belirtiler arasında belirli bir hareketi yaparken ortaya çıkan sızı şeklinde ağrı, hassasiyet ve hafif şişlik bulunabilir.
Sağlıklı bir kas-iskelet sistemini sürdürmek, proaktif bir yaklaşım gerektirir. Yaşam tarzında yapılacak bazı düzenlemeler, gelecekte ortaya çıkabilecek birçok sorunun önlenmesine yardımcı olabilir.
Kemik ve kas sağlığı için dengeli beslenme esastır. Özellikle kalsiyum ve D vitamini kemik yoğunluğu için kritik öneme sahipken, protein kasların onarımı ve güçlenmesi için gereklidir. Düzenli egzersiz ise hem kemikleri güçlendirir hem de eklemleri destekleyen kasları kuvvetlendirerek esnekliği artırır. Ağırlık taşıyan egzersizler (yürüyüş, koşu) ve esneme hareketleri bu konuda faydalıdır.
Günlük hayatta doğru duruş (postür) alışkanlığı kazanmak, omurga ve eklemlere binen anormal yükü azaltır. Özellikle masa başında çalışanlar için ergonomik sandalye ve masa düzeni, bel ve boyun ağrılarının önlenmesinde büyük rol oynar. Ağır bir nesne kaldırırken dizleri bükerek ve sırtı düz tutarak kaldırmak, olası yaralanmaların önüne geçer.
Her ağrı veya rahatsızlık ciddi bir sorunun işareti olmasa da bazı durumlar uzman bir görüş almayı gerektirir. Belirtilerin doğru zamanda değerlendirilmesi, sorunun ilerlemesini önleyebilir.
Aşağıdaki durumlarda vakit kaybetmeden bir sağlık kuruluşuna başvurmak önemlidir:
Eğer haftalar veya aylardır devam eden, dinlenmekle geçmeyen ve günlük yaşam aktivitelerinizi (yürüme, merdiven çıkma, giyinme gibi) olumsuz etkileyen eklem veya kas ağrınız varsa, bir ortopedi uzmanına danışmak faydalı olacaktır. Sabahları yaşanan eklem sertliği veya hareket kabiliyetinde giderek azalma da önemli bir işarettir.
Bir ortopediste başvurduğunuzda, süreç genellikle detaylı bir fiziksel muayene ile başlar. Uzman, hareket açıklığınızı, hassasiyet olan noktaları ve kas gücünüzü değerlendirir. Gerekli görüldüğü takdirde röntgen, MR veya bilgisayarlı tomografi gibi görüntüleme yöntemlerinden yararlanılarak kesin tanı konulur. Tedavi seçenekleri ise sorunun türüne ve şiddetine göre fizik tedaviden ilaç tedavisine, enjeksiyonlardan cerrahi müdahalelere kadar geniş bir yelpazeyi kapsayabilir.
Yorum Yapın